Tả ao

Tây Bá Hầu Cơ Xương

Chu Văn Vương, tên thật là Cơ Xương, năm sinh năm mất không rõ. Cơ Xương làm thủ lĩnh của tộc Chu, thời vua Trụ (nhà Thương) phong cho làm tước bá (tước thứ 3 trong 5 tước của phong kiến), còn gọi là Bá Xương. Trong quyển “Đế Vương thế kỷ” nói ông ta có tướng mạo oai hùm, thân cao 10 thốn, ngực có 4 vú. Từ nhỏ, ông ta tham gia lao động thu hoạch cùng với nông dân rất quan tâm tới nỗi thống khổ của nhân dân. Sau khi nhận chức tước bá, ông ta rất coi trọng nhân tài, lễ hiền với kẻ sĩ xem trọng nhân tài thu phục được lòng dân, rất nhiều người tài đều đến nhờ cậy ông ta.

Bị vua Trụ giam giữ Vua Trụ thấy thế lực của ông càng ngày càng mạnh liền mượn cớ giam giữ ông ở Hữu (nay thuộc phía Tây Bắc huyện Thang Dương tỉnh Hà Nam). Cơ Xương tỏ ra rất tự nhiên không hề oán hận, ngồi nhàn rỗi ông chú tâm nghiên cứu Bát Quái, diễn hóa thành 64 quẻ quan tâm chu đáo tới mọi chuyện trong thiên hạ, là người đầu tiên viết bộ kinh thư “Chu Dịch” trong lịch sử Trung Quốc.

Ông phát minh ra cái đàn 7 dây, sáng tác khúc nhạc “Bao U Thao” và thường biểu diễn. Hạ thần của ông để mua sự tự do cho ông đã phải mang mỹ nữ, ngựa tốt, châu báu đến tiến cống vua trụ, cử ông Tản Tuyên Sinh mang lễ vật đến, còn vua Trụ nhìn thấy nhiều cống vật, vả lại thấy Cơ Xương không có thái độ tức giận, oán hận khi bị giam cầm nên đã thả Cơ Xương và vẫn cho nhận chức tước bá.

Sau khi được phóng thích Đợi thời cơ phục thù Sau khi được phóng thích, ông quyết tâm xây dựng tộc Thương thành một tộc hưng thịnh ngồi đợi thời cơ sẽ diệt trừ vua Trụ, rửa mối nhục.

Tuy trong tay có rất nhiều võ tướng, nhân sĩ, nhưng vẫn thấy thiếu khuyết một người có tài văn võ để thống lĩnh toàn bộ và nung nấu tìm một người như vậy.

Có một lần, Cơ Xương đi ra ngoại thành du lãm săn bắn, đi đến Bàn Khê (nơi đây thuộc một nhánh của sông Vị Thủy) thấy một ông già khoảng 70, tóc điểm bạc đang ngồi câu cá, tuy ngồi câu cá nhưng ông già lại lẩm bẩm “Có người muốn câu cá, có người muốn câu cá”. Cơ Xương rất ngạc nhiên liền đi đến ngồi nói chuyện với ông già đó. Ông già am hiểu thiên văn, thông thạo địa lý, hiểu biết tình tình trong thiên hạ mang trong lòng chí lớn, đúng là một người toàn tài cả văn lẫn võ.

Cơ Xương vui mừng phấn khởi, vội vàng mời ông già về cung lập làm Quốc sư và phong làm tể tướng, thống lĩnh toàn bộ về chính trị và quân sự. Ông già tên là Khương Tử Nha hay còn gọi là Khương Thái Công, Thái Công Vọng, Sư Thượng Phụ.

Dưới những mưu sách kế hoạch của Khương Tử Nha, tộc Chu đã chỉnh đốn lại nội bộ phát triển sản xuất, đề xướng lễ nghĩa, khiến cho quốc thái dân an, quân đội hùng mạnh. Sau đó đánh bại các bộ tộc như Khuyển Nhung, Mật Tu; tiêu diệt vây cánh của vua Trụ như: tộc Lê (ở phía Tây Nam thành phố Trường Trị tỉnh Sơn Tây ngày nay), tộc Hàn (nay ở phía Tây Bắc huyện Tân Dương tỉnh Hà Nam), tộc Sùng (nay ở phía Bắc huyện Tung tỉnh Hà Nam) Và đã chọn đất đai của tộc Sùng làm đô thành làm bàn đạp tiến công triều Thương.

Những năm cuối đời Cơ Xương vào những năm cuối đời đã giành được 2/3 đất đai trong thiên hạ, phía Tây kéo đến Thiểm Tây, Cam Túc; phía Đông Bắc kéo đến (Sơn Tây) Lê Thành, phía Đông kéo đến Tâm Dương (Hà Nam). Phía Nam lấn tới lĩnh vực sông Trường Giang, sông Hán Thủy, sông Nhũ Thủy, tạo ra một thế đất thuận tiện để tiến công đô thành Triều Ca của nhà Thương, làm cơ sở vững chắc để tiêu diệt nhà Thương.

Lúc chuẩn bị chín mùi diệt nhà Thương, Cơ Xương lại bị bệnh nặng, ông ta biết mình không qua khỏi, sai gọi con trai là Cơ Phát đến dặn đúng 3 câu:

+ Câu thứ nhất là: “Nhìn thấy việc tốt, không được sao nhãng, phải tích cực làm ngay”

+ Câu thứ hai là: “Thời cơ đến, không được do dự, phải tóm bắt lấy ngay”.

+ Câu thứ ba là: “Nhìn thấy việc xấu, phải tránh xa”. Vài ngày sau, ông ta từ giã cõi đời. Sau khi Cơ Xương chết, ông được lập thái miếu lấy hiệu là Chu Văn Vương

Do con trưởng của Văn Vương là Bá Ấp Khảo bị vua Trụ giết chết, vì vậy sau khi Văn Vương chết, Cơ Phát đã lên kế vị.

Sau khi lên ngôi, Cơ Phát vẫn trọng dụng Khương Tử Nha và sai hai em là Chu Công Đán, Chiêu Công Thức phụ giúp mình, chỉnh đốn lại nội bộ, tăng cường quân lực, chuẩn bị lực lượng tiêu diệt vua Trụ.

Năm thứ hai, Cơ Phát mở đại hội sứ giả ở Manh Luật (nay thuộc huyện Mãnh tỉnh Hà Nam), kiểm duyệt quân đội, đến tham gia đại hội có hơn 800 chư hầu của các vương quốc nhỏ, nhất loạt đồng tình diệt nhà Thương, do thời cơ chưa chín mùi, Vũ Vương không hạ lệnh xuất quân đánh nhà Hạ.

Hai năm sau, vào mùa xuân, thời cơ đã đến, Cơ Phát đích thân dẫn đầu 300 chiến xa, 45.000 giáp binh, 3.000 dũng sĩ, liên kết với quân đội của các nước nhỏ, cử Manh Luật xuất phát tấn công đánh nhà Thương, sau khi diệt nhà Thương, xây dựng nhà Tây Chu, đặt đô ở Cảo Kinh (nay là phía Tây Nam thành phố Tây An tỉnh Thiểm Tây), lấy hiệu là Tông Chu.

“Vũ Vương diệt Trụ” là một chuyện lớn, có ý nghĩa xuyên thế kỷ trong lịch sử Trung Quốc. Nhưng câu chuyện này phát sinh từ thời gian nào?

Các nhà sử học, thiên văn học từ thời Hán cho đến thời hiện đại đều có nhiều cách nói khác nhau tổng cộng phải đến 20 cách nói. Có một cách nhìn cho rằng: “Hoài Nam Tử. Binh lược huấn” nói:

“Lúc Vũ Vương diệt Trụ, sao Mộc xuất hiện ở phương Đông, đồng thời còn xuất hiện sao chổi đầu hướng về phía Đông. Căn cứ vào sự xuất hiện của sao chổi Ha-Lây và thời gian nó quay về địa cầu ở thời kỳ nhà Thương, thấy 40 lần quay về trong một vòng, phát hiện được năm 1057 TCN, sao chổi Ha-Lây quay về địa cầu, hiện tượng thiên văn này hợp với ghi chép trong “Hoài Nam Tử, Binh Lược huấn”, vì vậy năm 1057 TCN là năm Vũ Vương diệt Trụ. Cách nói này được nhiều học giả đồng tình.

Cơ Phát cách vài ngày sau khi diệt xong vua Trụ đã lên núi xem đô thành Triều Ca, thấy kiến trúc của Triều Ca rất hùng dũng, trong lòng nghĩ triều Thương hùng mạnh như vậy, kéo dài vô số năm, chỉ vì làm mất lòng tin của dân, trong chớp mắt đã bị diệt vong. Mà triều Tây Chu vừa mới lập, người phản đối, người coi thường còn rất nhiều, nguy cơ còn đe dọa, ông ta không ngăn được những ưu tư trong lòng. Để củng cố và mở rộng thế lực triều Chu. Cơ Phát đã phong chức vị và đất đai cho: Công, Hậu, Bá, Tử, Nam Ngũ, để họ lập các nước chư hầu

Khương Tử Nha phong đất ở Doanh Khâu (nay thuộc tỉnh Sơn Đông) làm nước Tề, Chu Công Đan phong đất ở Khúc Phụ làm nước Lỗ, Chiêu Công Thức phong đất ở Kế Khâu (nay thuộc Bắc Kinh) làm nước Yên…

Để thu phục những thế lực còn sót lại ở triều Thương, Cơ Phát đã phong cho con trai của vua Trụ là Vũ Canh làm Yên Hầu, giữ lại ở đô thành Yên sai anh em quản thúc, quan sát thái độ của Vũ Canh.

Năm thứ ba sau khi lập nhà Tây Chu tình hình thiên hạ tạm ổn định, ông ta đã bị bệnh chết ở Cảo Kinh. Sau khi chết lập miếu lấy hiệu là Chu Vũ Vương.